Czy Polska Wódka, chronione oznaczenie geograficzne, podbije Chiny?

Polska Wódka/Polish Vodka chronione oznaczenie geograficzne zostało objęte ochroną na dwóch ważnych rynkach azjatyckich: chińskim i wietnamskim. To wielki sukces naszego narodowego trunku. Stowarzyszenie Polska Wódka szacuje jednak, że na razie tylko około 5% wódki produkowanej w Polsce spełnia kryteria definicji Polska Wódka/Polish Vodka. Potrzebna jest szeroka akcja informacyjno-promocyjna na temat polskich chronionych oznaczeń geograficznych, w tym Polskiej Wódki, oraz wspieranie ich producentów.

Unia Europejska wyraziła zgodę na umowę UE-Chiny, dotyczącą ochrony 100 europejskich oznaczeń geograficznych w Chinach i 100 chińskich oznaczeń w UE. Wśród chronionych w Chinach oznaczeń znalazła się Polska Wódka, a także m.in. Cava, Porto, Champagne, Ouzo, Feta, Irish Whiskey, Rioja, Brandy de Jerez, Scotch Whisky.

„Polska Wódka została włączona do grona pierwszych 100 europejskich chronionych oznaczeń geograficznych, które będą chronione na terenie Chin. To ogromny rynek i duża szansa dla producentów Polskiej Wódki” – podkreśla Michał Rzytki, Dyrektor Departamentu Jakości Żywności i Bezpieczeństwa Produkcji Roślinnej w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Polska Wódka jest jedyną rozpoznawalną polską marką globalną. 13 stycznia 2013 r. weszła w życie aktualnie obowiązująca definicja „Polska Wódka/Polish Vodka”, zgodnie z którą musi być ona wyprodukowana z tradycyjnych i pochodzących z Polski zbóż: żyta, jęczmienia, owsa, pszenicy, pszenżyta albo ziemniaków. Ponadto cały proces wytwarzania musi odbywać się w Polsce.

„Jako część międzynarodowego koncernu Pernod Ricard, doskonale rozumiemy wagę posiadania w naszym portfolio marek, które spełniają kryteria chronionych oznaczeń geograficznych pochodzących z różnych krajów. Wytwarzanie Polskiej Wódki to był naturalny wybór, przywilej, ale też obowiązki wynikające z wymogów prawnych, dotyczących lokalnego surowca, krajowego miejsca produkcji. Koszty są duże, a zainteresowanie polskiego konsumenta, wynikające głównie z niewiedzy czym jest oznaczenie geograficzne, nadal niewielkie” – mówi Maria Spuz-Szpos, Brand Director Global Polish Vodkas w Wyborowa S.A.

Polska Wódka to także ważny element w działaniach polskich gorzelni rolniczych, dla których możliwość przetwarzania tradycyjnych surowców pochodzących z Polski, wymienionych w definicji jest ważną częścią ich biznesu i może stanowić swoistą trampolinę ich rozwoju. W tej chwili działających gorzelni jest około 50, w tym część funkcjonuje sezonowo.

„Definicja Polskiej Wódki dała nam nadzieję na wzmocnienie działalności gorzelni rolniczych, które dzięki przetwarzaniu tradycyjnymi metodami surowców w niej wymienionych, uprawianych przez polskiego rolnika na polskiej ziemi, miałyby szansę wzmocnić swoją pozycję biznesową i być ważnym ogniwem w łańcuchu produkcji naszego najbardziej rozpoznawalnego na  świecie trunku. Tak się na razie nie stało. Wierzymy jednak, że potencjał, jaki tkwi w chronionym oznaczeniu geograficznym  Polska Wódka zostanie dostrzeżony przez producentów i konsumentów. Włączmy patriotyzm konsumpcyjny, zacznijmy chwalić się Polską Wódką, promujmy ją przede wszystkim w Polsce, ale też oczywiście w Chinach i Wietnamie, bo te rynki to ogromna szansa, której nie można zmarnować” – mówi Łukasz Karmowski, Prezes Związku Gorzelni Polskich.

Produkcja wódki czystej w Polsce (w przeliczeniu na 100% alkoholu) w 2020 r. wyniosła  970 tys. Hl (spadek o 7,7% w porównaniu do 2019 r.). Wartość eksportu czystej wódki z Polski w 2020 r. wyniosła 521 mln PLN, z czego do Chin 1,6 mln PLN (wstępne dane z bazy GUS). Udział wódek czystych w eksporcie polskich napojów spirytusowych wynosi około 75,7%.

„Polska jest pierwszym producentem wódki w UE i czwartym na świecie. Mimo to, Polska Wódka/Polish Vodka ciągle jeszcze stanowi niewielki procent jej produkcji i eksportu. Konieczne są więc szerokie akcje informacyjne na temat oznaczeń geograficznych, a także skuteczne działania instytucji kontrolnych. Musimy też odczarować Polską Wódkę na rynku krajowym i nadać jej należny jej status narodowego trunku. To produkt z założenia premium, z wyższej półki” – mówi Andrzej Szumowski, Prezes Zarządu Stowarzyszenia Polska Wódka.

Wartość rynkowa oznaczeń geograficznych UE wynosi około 74,8 mld EUR i stanowi 6,8 % wartości rynkowej żywności i napojów z UE. Eksport  unijnych oznaczeń geograficznych ma wartość  16,9 mld EUR, co  stanowi 15,4 % całkowitego unijnego eksportu żywności i napojów.

W Unii Europejskiej zarejestrowanych zostało łącznie 242 napojów spirytusowych z chronionym oznaczeniem geograficznym. Mająca tradycje w produkcji win Francja posiada aż 53 takie oznaczenia, Portugalia – 11, Grecja – 15. Państwa z naszego regionu, czyli Niemcy mają zarejestrowane 33 oznaczenia, Węgry – 8, Litwa – 7. Dla porównania Polska, słynąca z produkcji napojów spirytusowych, posiada tylko dwa chronione oznaczenia geograficzne w tej kategorii. Są to: Polska Wódka/Polish Vodka oraz Wódka ziołowa z Niziny Północnopodlaskiej aromatyzowana ekstraktem z trawy żubrowej.

Średnia cena produktu z chronionym oznaczeniem geograficznym jest o 2,57 razy wyższa niż produktu bez tego oznaczenia.

 „Z założenia chronione oznaczenia geograficzne oznaczają wiele korzyści ekonomicznych, społecznych i kulturowych. Dla konsumentów są gwarantem jakości i specyficznego charakteru. Dla producentów oznaczają utrzymanie wysokich standardów oraz zdrową konkurencję. Dla rolników oznaczają pewny zbyt ich lokalnych wyrobów czy surowców. Oznaczenia te mocno łączą produkty z obszarami wiejskimi, z których pochodzą surowce, chronią tradycje i łączą produkt z konkretnym miejscem. Nie są to produkty anonimowe i muszą spełniać wiele wymogów zamieszczanych w specyfikacjach technicznych. To dotyczy także naszej Polskiej Wódki. Nasze działania mają również  na celu wzrost świadomości chronionych oznaczeń geograficznych w polskim społeczeństwie, bo jest to kwestia bardzo dla nas ważna” – podkreśla Michał Rzytki, Dyrektor Departamentu Jakości Żywności i Bezpieczeństwa Produkcji Roślinnej w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Stowarzyszenie Polska Wódka prowadzi od kilku lat działania edukacyjne na temat  naszego narodowego trunku. Zachęca również producentów do wytwarzania Polskiej Wódki, która ma szanse zyskać mocną pozycję zarówno w Chinach, Wietnamie, jak i na innych rynkach, podobnie jak inne znane europejskie chronione oznaczenia geograficzne: Scotch Whisky czy francuski Cognac.

Ukoronowaniem działań edukacyjnych Stowarzyszenia Polska Wódka jest otwarte w czerwcu 2018 r. Muzeum Polskiej Wódki na warszawskiej Pradze, w którym można odbyć podróż przez ponad 500 lat tradycji produkcji tego trunku w Polsce, będąc jednocześnie w murach jednej z najstarszych fabryk wódek na ziemiach polskich.

Jak  odróżnić na sklepowej półce Polską Wódkę, chronione oznaczenie geograficzne od innych wódek? Zgodnie z określonymi kryteriami Polską Wódką jest jedynie produkt z obowiązkowym oznaczeniem Polska Wódka/Polish Vodka na butelce. Dodatkowo mogą być umieszczone na niej: napis „chronione oznaczenie geograficzne” lub skrót ChOG oraz znak Stowarzyszenia Polska Wódka przygotowany dla uczestników programu oraz unijne logo chronionego oznaczenia geograficznego.